بازگشت
تاسيس «شوراي حقوق بشر»
ارسالي صميمي ارسالي صميمي

در هفته گذشته مجمع عمومي سازمان ملل قطعنامه اي به تصويب رساند که در آن تشکيل شوراي جهاني حقوق بشر" سازمان ملل، اعلام گرديد. اين شورا درواقع به جاي “کميسيون حقوق بشر” اين سازمان بين المللي است که از زمان تاسيس سازمان ملل پس از جنگ جهاني دوم در اين زمينه فعاليت مي کرد.

اين اقدام يک قدم مهم و ضرور در جهت تثبيت و گسترش ايده حقوق بشر در جهان مي باشد.
از آن رو که فعاليت هاي “کميسيون حقوق بشر” در گذشته به شکل فرعي و جنبي بوده و بيشتر به نظارت و توصيه محدود مي شد، از مدت ها پيش تغيير ساختار اين کميسيون در سازمان ملل مطرح بود. بنابر اين وظيفه اصلي "شوراي حقوق بشر "‏ ارتقاي هماهنگي موثر و تعيين روند كلي "حقوق بشر" در جهان است. زيرا به نهادينه کردن امر حقوق بشر کمک کرده و ساختار آن را جنبه قانوني و رسمي مي دهد. البته تا نهادينه کردن اين شورا و پيگيري امور حقوق بشر توسط آن راه درازي باقي است. و موفقيت اين امر به همکاري واقعي همه دولت ها و کشورها که اعلاميه جهاني حقوق بشر را امضاء کرده اند، بستگي دارد. ولي توافق اغلب کشورها در مجمع عمومي سازمان ملل براي تشکيل "شوراي حقوق بشر" و حمايت از اين ايده، خود نشان دهنده اهميت و مرکزي بودن موضوع حقوق بشر در جهان مي باشد.
اعضاي اين شورا به گونه اي متناوب و دموکراتيک از سوي همه کشورهاي عضو سازمان ملل انتخاب مي شوند. قرار است که اين شورا در طي پنج سال آينده به يک رکن اساسي جامعه بين المللي در حراست از صلح، امنيت و حقوق بشر تبديل گردد. هدف نهايي از تشکيل شوراي حقوق بشر، اين است که وزن و نقش اين شورا زماني برابر باشد با نقش شوراي امنيت يا شوراي اقتصادي- اجتماعي سازمان ملل. براي عضويت در اين شورا کسب دو سوم آرا اعضاي سازمان ملل لازم خواهد بود. اين امر مي تواند مانع از آن گردد که آن دسته از دولت هايي که خود ناقض حقوق بشر هستند، به عضويت آن درآيند و بر روند کار شورا تاثير منفي بگذارند. زيرا يکي از شرط هاي مهم اين است که کشورها داراي بالاترين معيار در ارتقا و حراست از حقوق بشر را دارا بوده و در دوره عضويت در شورا پرونده عملکرد خود را در اين زمينه در معرض قضاوت افکار عمومي جهان قرار دهد. در صورت نقض عمده و کارشکني، عضويت آن ها به تعليق در خواهد آمد. اين امر در کميسيون ممکن نبود. لازم به يادآوري است که آمريکا با تشکيل شوراي حقوق بشر مخالفت نشان داد. دولت اين کشور اعلام کرد که نگران است که عملکرد شورا در آينده به ضرر آمريکا تمام خواهد شد و اين کشور در زمينه هاي مختلف به خصوص مساله عدم رعايت صلح، امنيت و حقوق بشر، مدام مورد محکوميت قرار گيرد.علاوه بر اين اين شورا در تمام سال جلساتي خواهد داشت و به گونه مستقيم بر رعايت و اجراي اصول منعکس شده در منشور جهاني حقوق بشر نظارت خواهد کرد. اين امر در کميسيون بسيار کند انجام مي شد و اغلب با تباني و کار شکني برخي از کشورها روبر بود. آن ها به راحتي مي توانستند، بر کميسيون تاثير بگذارند و در مقابل آن مانع ايجاد کنند.
كوفي‏عنان، دبير كل سازمان ملل متحد، به مناسبت تصويب قطعنامه مجمع عمومي سازمان ملل متحد درباره تشكيل شوراي حقوق بشر، اعلام کرد: «من تشخيص دادم كه كميسيون فعلي حقوق بشر راه خود را گم كرده بود، خيلي زياد به اجلاسي تبديل شده بود كه ناقضان حقوق بشر تباني مي‏كردند‏، پشت سر يكديگر مخفي شوند و بسيار اندك از آنچه بايد باشد، باقي مانده بود يعني ركني فعال براي ارتقاي احترام به حقوق بشر در سراسر دنيا. هم چنين قطعنامه تاسيس "شوراي حقوق بشر" به اين توجه كرده كه توسعه، صلح و امنيت و حقوق بشر "ستون‏هاي نظام سازمان ملل متحد هستند و متقابلا بر يكديگر تاثيرگذارند".
کشورهاي عضو سازمان ملل متحد با اکثريت قاطعي تشکيل "شوراي حقوق بشر" را که هدفش تقويت فعاليتها براي جلوگيري از نقض حقوق بشر در جهان است، تصويب کردند. در اين ميان چهار کشور آمريکا، اسرائيل، جزاير مارشال و پالائو با آن مخالفت کردند و سه کشور ايران ، ونزوئلا و بلاروس به آن رأي ممتنع دادند.
تشکيل "شوراي حقوق بشر" سازمان ملل موجي از اميدواري در نيروهاي مترقي و سازمان هاي دفاع از حقوق بشر ايجاد کرد. اين نهادها تاسيس شورا را يک گام ديگر براي جهاني کردن حقوق بشر و حراست از حقوق انساني و دموکراتيک مي دانند.

 

  از نشرات منابع مترقی ايرانی

 

 


May 21st, 2006


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی